Televizyon, Telefon, Tablet Çocuğumun Konuşmasını Geliştirir Mi?
Hem evet hem hayır.
İlk olarak neden hayır. Çünkü; henüz dil edinimi gerçekleşmemiş, sözsüz iletişim dediğimiz, beden diliyle kendini anlatamayan, etrafındakileri taklit etmeyen, başkaları ne yapıyor diye merak etmeyen bir çocuk, televizyona maruz kalınca gelişimi de olumsuz etkileniyor.
Dil edinimi için önce insanlar ile etkileşim kurmayı öğrenmemiz gerekiyor. Dinlememiz, anlamamız, sonrasında da dili işlevine uygun kullanmamız dil gelişimi için önemli.
İkinci olarak; çocuğumuzda kelimeler varsa, taklit ediyorsa, iletişimi iyiyse ama izlediği içerikler dil gelişimine olumlu katkı sağlayacak içerikler değilse, çocuğumuz Youtube’da kontrolsüz bir şekilde geziniyorsa yine dil gelişimini olumsuz etkileyebilir. Youtube Kids var, o güvenli demeyin, emin olun bir süre sonra saçma içerikler çıkarmaya başlıyor çocuğunuzun karşısına. Bu, çocuklar için hem travmatik oluyor hem de gelişimlerini olumsuz etkiliyor.
Peki, neden evet?
Az önce bahsettiğim ön koşulları karşılayan bir çocuk izlediklerini taklit edebilir, gördüklerini oyununa aktarabilir ya da bize anlatmaya çalışır.
Burada önemli olan izlediği içeriğin kaliteli olması, bizim kontrolümüzde olması ve yaşına uygun olan saati geçmeden ekrana maruz kalması. İyi bir içeriği tüm gün izlerse yine hırçınlık, öfke, dikkat eksikliğine neden olabilir.
İlk 2 yıl (hatta bazı uzmanlar 3 yıl diyor) SIFIR ekran.
Beyindeki nöronların ve sinapsların en çok olduğu dönem yaşamın ilk yılları.
Bu dönemde çocuğumuz ne kadar çok etrafı keşfeder, insan ilişkisini geliştirirse o kadar beyin gelişimi hızlı oluyor.
Ama erken yaşta ekrana maruz kalan, yetişkin ile iletişimden uzak olan bir çocuk ileriki yaşlarda da gelişimsel zorluklar yaşamaya başlıyor.
Uzun lafın kısası, ilk 3 yıl çocuğumuzla bol bol bedensel oyunlar oynayalım, parka gidelim, kitap okuyalım, dans edelim, sohbet edelim. Sonrasında da bizim seçtiğimiz içerikleri, bizim izin verdiğimiz süre kadar izlemesine hatta mümkünse birlikte izlemeye özen gösterelim. Sonrasında içerik ile ilgili konuşalım ya da aynısını yapmaya çalışalım. İşte o zaman evet ekrandan olumlu faydalanabiliriz. Aksi olduğunda sonuç ne yazık ki çocuğumuzun geleceğini etkiliyor.
Peki hangi içerik iyi diyorsanız bu konuda artık çok zorlaştı. Bu iyi, dediğiniz çizgi filmin içinde saçma sapan şeyler çıkabiliyor. Bu yüzden birlikte izlemek içeriği kontrol etmek adına mantıklı oluyor.
Benim oğluma izlettiğim ve öğrencilerime önerdiğim birkaç çizgi film var.
Aşağıdaki içerikler, benim beğendiğim ve oğluma izlettiğim içerikler. Ama siz çocuğunuza izletmeden önce inceleyin ve çocuğunuzun gelişimine uygun olduğundan emin olduktan sonra izletmenizi tavsiye ederim. Her insanın farklı ilgileri olduğu gibi çocuklarında farklı ilgileri ve korkuları olabilir. Bu nedenle başkasının sevdiğini çocuğunuz sevmeyebilir ya da yaşına uygun olmayabilir. Benim sevdiğim çizi filmler;
- Kid e Cats
- Go go Cory Carson
- Bluey
- Story Book Time: Read Along
- Blue’nun İpuçları ve Sen
- Kelime partisi
- Miss Rachel
- Bilim İnsanları ve Ada Arı
- Justin Time
- Ağaç Ev Dedektifleri
Ekranlar hayatımızın merkezinde biliyorum ve çok iyi anlıyorum çünkü benzer süreçleri ben de yaşıyorum. Ama çocuğumuzun gelişiminin sağlıklı olması için nasıl ki sebzenin, meyvenin, etin en organiğini en iyisini çocuğumuz için alıyorsak izleyeceği içerikleri seçerken de aynı şekilde özen göstermemiz gerekiyor. Yazının bu kısmına kadar okuduysan sevgili ebeveyn eminim sen elinden gelenin en iyisini zaten yapıyorsun. 
